7. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Divanu Lugati’t-Türk’ün Bulunuş Hikayesi Metni Cevapları

Bu yazıda “7. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Divanu Lugati’t-Türk’ün Bulunuş Hikayesi Metni Cevapları” konusunu kısaca yazdık. Sayfa 175-176-177-178-179-180 Etkinlik cevapları

7. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Divanu Lugati’t-Türk’ün Bulunuş Hikayesi Metni Cevapları

Divanu Lugati’t-Türk’ün Bulunuş Hikayesi metni Cevapları Sayfa 175

1. ETKİNLİK

Metni okurken hikâye haritasında istenenleri not alınız.

  • Anlatıcı: 3. kişi
  • Zaman: 1914
  • Yer: Sahaflar çarşısında bir kitapçı dükkanı
  • Kişiler: Nazif Bey, kadın, Burhan Bey, Emrullah Efendi, ilmiye encümeni, Ali Emiri Efendi, Faik Reşat Bey
  • Olay Örgüsü:  Eski Maliye Bakanlarından Nazif Bey’in kitaplığında bulunan bir kitap Nazif Bey tarafından bir kadına verilir. Kadın bu kitabı satmak için bir sahafa götürür. Sahaf kitabın değerini anlamak için birkaç kişiye gösterir. Gösterdiği kişilere göre kitap değersizdir. Ali Emîrî Efendi adlı bir kitap dostu sahaftaki bu kitabı bulur ve satın alır. Bu kitap Divanu Lugati’t-Türk’tür.

Divanu Lugati’t-Türk’ün Bulunuş Hikayesi metni Cevapları Sayfa 176

2. ETKİNLİK

Aşağıda okuduğunuz metinde geçen bazı cümleler verilmiştir. Bu cümlelerden hareketle kelimelerin anlamlarını tahmin ediniz. Tahminlerinizin doğruluğunu TDK Türkçe Sözlük’ten kontrol ediniz.

  • Yusuf’u kuyudan çıkaranlar, onu birkaç akçeye sattılar. Fakat sonra Mısır’da ağırlığınca cevahire satıldı.
  • Türk dilinde şimdiye kadar bunun gibi bir kitap yazılmamıştır. Bu kitaba hakiki kıymet verilmek lazım gelse cihanın hazineleri kâfi gelmez.
  • Ali Emîrî, otuz lirayı hemen verir ama Burhan Bey bir de bahşiş istemektedir.
  • Bir rivayete göre dükkânın kapısını kilitleyip anahtarı cebine koyar ve bir tanıdığa rastlamak umuduyla çarşıya çıkar.
  • Eve gidip gelecek olsa kitabın bir başkasına satılması ihtimali bulunmaktadır.
  • “Bak sana bir kitap veriyorum. İyi sakla… Sıkıştığın zaman sahaflara götür. Altın para ile otuz lira eder, aşağıya verme!” der.
  • Bugün tek nüshası İstanbul’daki Millet Kütüphanesinde olan Dîvânu Lugâti’t-Türk’ün bulunuşu, yayımlanması ve çevirisi, ilgi çekici olaylar dizisidir.
  • Eserin bulunuşu tamamen bir rastlantı sonucudur.

 

  • cevahir: Elmas, yakut gib. değerli taşlar, mücevher
  • kafi: Yeterli miktarda
  • bahşiş: Yapılan bir hizmete ödenen ücretten ayrı olarak fazladan verilen para,
  • rivayet: Söylenti,
  • ihtimal: Bir şeyin olabilmesi durumu,
  • sahaf: Eski kitap alıp satan kitapçı
  • nüsha: yazılı şeyin kopyası
  • rastlantı: tesadüfen

3. ETKİNLİK

Aşağıdaki soruları okuduğunuz metinden hareketle yanıtlayınız.

1. Dîvânu Lugâti’t-Türk’ün değerini bilmeyen kişiler kimlerdir?

Nazif Bey, kadın, Burhan Bey, Emrullah Efendi, ilmiye encümeni.

2. Dîvânu Lugâti’t-Türk’ün değerini ve önemini hemen kavrayan Ali Emîrî Efendi kimdir?

Ömrünü ve servetini kitaplara adayan, haftada birkaç kez Sahaflar Çarşısı’na uğrayıp, kitapçıları tek tek dolaşarak yeni bir şey olup olmadığını sormayı alışkanlık edinen bir kişidir.

3. Dîvânu Lugâti’t-Türk neden önemli bir eserdir?

Türk dili ve o zamanki Türk toplumlarının yaşayışı ve kültürü hakkında önemli bilgiler veren ender bir eser olduğu için önemlidir.

4. Bir kitabın değerli ve özel olduğuna kimler karar vermelidir?

Kitabın konusu alanında uzman kişiler karar vermelidir.

5. Bir kitabın değerini belirleyen tek nüsha olması mıdır, içeriği midir? Tartışınız.

İçeriğidir. Kitabın değeri, içindekilerle ölçülebilir.

6. Çok değerli olduğuna inandığınız el yazması bir eser bulursanız ne yaparsınız?

Kültür ve Turizm Bakanlığına yetkililerine başvururum.

Divanu Lugati’t-Türk’ün Bulunuş Hikayesi metni Cevapları Sayfa 177

4. ETKİNLİK

Aşağıdaki cümlelerde anlamca çelişen sözcüklerin kullanımından kaynaklanan anlatım bozukluğu vardır. Bu sözcüklerin altını örnekteki gibi çiziniz.

  • Derginize kılı kırk yaracak şekilde bir göz attım.
  • Aşağı yukarı tam üç yıldır görüşemiyoruz.
  • Beyza kesinlikle haftaya gelebilir.
  • Sanırım o işi mutlaka kabul edecektir.
  • Eminim bu saatte İzmir’e varmış olmalı.
  • Okulumuzun takımı şüphesiz bu maça iyi hazırlanmış olmalı.

5. ETKİNLİK

Aşağıdaki cümlelerde sözcüklerin yanlış yerde kullanılmasından kaynaklanan anlatım bozukluğu vardır. Cümlelerin doğru şeklini örnekteki gibi yazınız.

  • Bu çorba fazla dışarıda kaldığı için bozulmuş.Doğrusu  Bu çorba dışarıda fazla kaldığı için bozulmuş.
  • Yeni eve girdim ki sen aradın.Doğrusu Eve yeni girdim ki sen aradın.
  • Otuz iki oya karşı yirmi altı oyla sınıf başkanı seçildim. Doğrusu Yirmi altı oya karşı otuz iki oyla sınıf başkanı seçildim.
  • Ağrısız kulak delinir. DoğrusuKulak ağrısız delinir.
  • Yeni kazağımı giymiştim ki kapının zili çaldı.DoğrusuKazağımı yeni giymiştim ki kapının zili çaldı.

6. ETKİNLİK

Aşağıdaki cümlelerde anlam belirsizliğinden kaynaklanan anlatım bozukluğu vardır. Anlam belirsizliğinin nedenini cümlelerin karşısına, cümlenin doğru şeklini ise verilen boşluğa yazınız.

Cevap: 

  • Genç postacıya adresi sordu. Doğrusu: Genç, postacıya adresi sordu. Neden: Noktalama yanlışlığı
  • O dosyaları dikkatle inceledi.Doğrusu : O, dosyaları dikkatle inceledi. Neden: Noktalama yanlışlığı
  • Çizimlerini çok beğendim.Doğrusu:Senin çizimlerini çok beğendim.Neden: Kişi zamirinin kullanılmaması
  • Küçük eve koşa koşa gitti.Doğrusu:Küçük, eve koşa koşa gitti.Neden: Noktalama yanlışlığı
  • İnsan kaynakları servisi iletişim bilgilerini istedi. Doğrusu:İnsan kaynakları servisi onun iletişim bilgilerini istedi. Neden: Kişi zamirinin kullanılmaması
  • Buralara geldiğine hâlâ inanamıyorum.Doğrusu :Senin buralara geldiğine hâlâ inanamıyorum. Neden: Kişi zamirinin kullanılmaması

Divanu Lugati’t-Türk’ün Bulunuş Hikayesi metni Cevapları Sayfa 178

7. ETKİNLİK

Aşağıdaki yönergeleri uygulayınız.

a) Aşağıdaki cümleleri okuyunuz. Altı çizili kelimelerin cümlenin anlamını nasıl etkilediğini açıklayınız.

Bazıları vardır; gözlerini konuşana diker, sessizce otururlar. “İşte, iyi bir dinleyici!” dersiniz oysaki gözleri konuşanda değildir. İyi bir dinleyici gözleriyle değil sorularla dinler; başka bir deyişle konuşulan konu üzerinde kafasında uyanan sorulara cevap arar. Dinlediklerini bu sorularla değerlendirir.

Yetkililer güneş çarpması konusunda halkı uyardılar. Özellikle yaşlıların ve çocukların öğle saatlerinde güneşe çıkmamasını söylediler.

Hedef net bir şekilde belirlendikten sonra ona ulaşmak için ilk olarak yapılması gereken şey plan
yapmaktır.

Bir de bu konuda son olarak şunu belirtmek isterim ki kütüphanecilik önemli bir disiplin gerektirmektedir.

Cevap: Altı çizili sözcükler geçiş ve bağlantı ifadeleridir. Metinde bir düşünce ile bu düşünceden doğan başka bir düşünce arasında bağlantı kurarlar. Düşünceyi olumlu ya da olumsuz olarak yönlendirirler.

b) Siz de bu ifadeleri kullanarak birer cümle yazınız.

Cevap: 

• Bana bunu söylememişti.Oysa ki dün yanımdaydı.

• En büyük elmayı arkadaşına verdi; başka bir deyişle onu sevdiğini söyledi.

• Sınavdan önce çok çalışmalıyız. Özellikle çok test çözmeliyiz.

•Arabaya binmeden önce ilk olarak lastiklerini kontrol etmeliyiz.

• Kitaplar konusunda son olarak şunu belirtmek isterim ki kötü kitap yoktur, sevdiği kitabı bulamayanlar vardır.

8. ETKİNLİK

Okuduğunuz metinden alınan aşağıdaki cümlelerden öznel olanlara (Ö), nesnel olanlara (N) yazınız.

Cevap: 

  • (Ö) Dîvânu Lugâti’t-Türk’ün bulunuşu, yayımlanması ve çevirisi, ilgi çekici olaylar dizisidir.
  • (N) Paraya ihtiyacı olan kadın, kitabı Sahaflar Çarşısı’ndaki kitapçı Burhan Bey’e götürür ve otuz liraya satmak istediğini söyler.
  • (N) Dîvânu Lugâti’t-Türk’ün tek nüshası İstanbul’daki Millet Kütüphanesindedir.
  • (Ö) Bu kitap değil, Türkistan ülkesidir… Türkistan değil bütün cihandır.
  • (Ö) Otuz değil, otuz bin lira bile değerdir bu kitaba.

Divanu Lugati’t-Türk’ün Bulunuş Hikayesi metni Cevapları Sayfa 179

9. ETKİNLİK

Ali Emîrî Efendi’nin Dîvânu Lugâti’t-Türk’ün değeri ile ilgili Hz. Yusuf’a atıfta bulunarak yaptığı benzetmeyi değerlendiriniz. Ali Emîrî Efendi neden Dîvânu Lugâti’t-Türk ile Hz. Yusuf arasında bir benzerlik kurmaktadır? Yorumlayınız.

Hz. Yusuf kardeşleri tarafından bir kuyuya atılmıştır. Onu köle ticareti yapan kimseler kurtarmış ve çok ucuz bir paraya köle olarak satmışlardır. Hz. Yusuf daha sonra Mısır’a hükümdar olmuştur. Ali Emir Efendi de bu kitabın bulunuş hikayesini Hz. Yusuf’un hikayesine benzetmiştir.

10. ETKİNLİK

Aşağıdaki sözleri okuyunuz. Yönerge doğrultusunda konuşmanızı hazırlayınız.

Divanu Lugati’t-Türk’ün Bulunuş Hikayesi metni Cevapları Sayfa 180

11. ETKİNLİK

Aşağıdaki yönergeleri uygulayınız.

TDK DRONE’A (DIRONA) ANKETLE KARŞILIK ARIYOR
Gelişen donanım ve yazılımların yanı sıra mekanik ilerlemeler sonucunda hayatımızın birçok alanına sirayet eden “drone” kelimesine
karşılık için TDK bir anket düzenledi. İşte halka yöneltilen anket sorusu ve seçenekleri;
İnsansız hava aracı çeşitlerinden olup keşif, gözetleme, sağlık, ilaçlama, spor, seyahat, reklam gibi farklı alanlarda kullanılan “drone” cihazı için halkımız tarafından önerilen aşağıdaki karşılıklardan hangisini daha uygun buluyorsunuz?
a- arıgözü
b- uçangöz
c- uçan kamera
d- uçarçeker
e- uçurgör
Basından

a) Yukarıdaki gazete haberini okuyunuz. Siz “drone” cihazına Türkçe karşılık olarak hangisini uygun buluyorsunuz? Niçin ?

“Uçangöz” kelimesini uygun görüyorum. Çünkü drone bize göremediğimiz yerleri gösterir.

b) Bu seçenekler dışında sizin de bir öneriniz var mı? Sebepleriyle birlikte açıklayınız?

İnsansız hava aracı, gözcü, kuşgözü, kartalgözü

c) Alışveriş merkezlerinden hastanelere, lokantalardan apartman ve site isimlerine kadar kullandığımız kelimelerin neredeyse tamamı yabancı kelime istilasına uğradı. Dilimizdeki yabancı kelime istilasına dikkat çekmek için yakın çevrenizde karşılaştığınız bir örnekten hareketle kısa bir haber metni yazınız. Haber metninizde 5N1K sorularının cevaplarını vermeyi unutmayınız. 1

Bir milleti diğer milletlerden ayıran özellikler vardır. Dil, din, ırk, vatan, bayrak vb.

Bunlar yok olduğunda bizim bir millet olma özelliğimiz kalmaz.

İngiliz ingilizce, Alman almanca konuşur.

Ama günlük hayatımızda caddelerde iş yeri tabelalarında yabancı isimler kullanılmakta. Örnek: Star Kafe, Gold Döner, Car Fix, vb.

Bu tabelalarda yabancı isimlerin kullanılması Türkçemiz için hakarettir. Türklüğümüzü unutmaktır. Çünkü zamanla bu kelimeler günlük hayatımıza giriyor. Ve normal olarak kullanıyoruz.

“Star” kelimesi. Bİr Tv kanalının adı iken günümüzde çoluk çocuk bunun anlamı biliyor, yabancı bir kelime olduğunu bile düşünmeden kullanıyoruz.

Yabancı kelimeleri kullanmak geçmişimizle bağımızı koparır. Kim olduğumuzu unuturuz. Bunun sonucunda kendimizi başkası gibi yaşar, yok olur gideriz.

Türkçemize sahip çıkalım.

 

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir