Bu yazıda “İlk Türk devletleri ile Türk İslam devletlerindeki hukuk anlayışını karşılaştırınız.” sorusunun cevabını kısaca yazdık. İlk Türk devletleri ile Türk İslam devletlerindeki hukuku temel özellikler olarak şöyle karşılaştırabiliriz.
İlk Türk devletleri ile Türk İslam devletlerindeki hukuk anlayışını karşılaştırınız.
İlk Türk devletleri
- İlk Türk Devletlerin de Töre (yasa) ler uygulanırdı.
- Törenin değişmeyen hükümleri; könilik (adalet), uzluk (iyilik), tüzlük (eşitlik) ve kişilik (insanlık) olarak belirtilmiştir.
- Devletin başı olan kağan, aynı zamanda adalet teşkilatının da başıydı. Kağan, şahsına ve devlete karşı işlenmiş suçlarda bizzat yargıda bulunabilirdi.
Türk İslam devletleri
- Türk İslam devletlerinde hukuk; şerî ve örfî hukuk olmak üzere ikiye ayrılmıştır.
- Şeri Hukuk, Kur’an hükümleri ve Hz. Muhammed’in söz ve davranışları temel alırdı.
- Şerî hukuk davalarının başındaki görevliye kadı’l kudat adı verilirdi.
- Örfî hukuk ise Hun, Kök Türk ve Uygur kanunları ile Oğuz gelenekleridir.
- Örfî hukuk, daha çok yönetim, askerlik ve mali konularla ilgiliydi ve örfî hukukun başında emir-i dâd bulunurdu.
KISACA YAZALIM: İlk Türk devletlerinde töreler uygulanır. Mahkeme başkanı Kağan veya aile den biri olurdu. Türk İslam Devletlerinde ise hem töre hem de şeri hükümler uygulanırdı. Mahkemenin başında görevli kişiler bulunurdu.
11. sınıf Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi
